ภัทรศักดิ์ วรรณแสง

เลขาธิการประธานศาลฎีกา
อดีตผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์

GUEST WRITERS:
กฎหมาย ความยุติธรรม ความสงบสุข
โดย ภัทรศักดิ์ วรรณแสง

คำว่า ความยุติธรรม นั้นเป็นนามธรรม แม้จะสัมผัสไม่ได้ ก็ต้องยอมรับว่ามีอยู่จริง ความยุติธรรมเป็นแก่นสำคัญของกฎหมาย เราจึงไม่อาจแยกกฎหมายและความยุติธรรมออกจากกันได้ ถ้าจะกล่าวถึงเรื่องของสิทธิ ทุกคนย่อมเป็นผู้ทรงสิทธิต่างๆได้ แต่ทุกคนก็ต้องเข้าใจถึงสิทธิของตนเองและใช้สิทธิใน ขอบเขตโดยเคารพสิทธิของผู้อื่น เพื่อที่ทุกคนในสังคมจะอยู่ด้วยกันอย่างสงบสุข

กฎหมาย เป็นระเบียบของสังคม เป็นเสมือนสายใยที่ประสานสังคมไว้ด้วยกัน และการจะรักษาโครงสร้างเช่นนี้ให้คงอยู่ได้ก็ต่อเมื่อกฎหมายมีความยุติธรรม ประชาชนเคารพกฎหมายที่เป็นธรรม กฎหมายจะเป็นธรรมได้หากผู้ที่มีหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายเช่น ตำรวจ อัยการ และศาล ใช้กฎหมายในทางที่ถูกต้องและเป็นธรรมอย่างเท่าเทียมกัน หากกฎหมายใดไม่เป็นธรรมก็เป็นหน้าที่ของนักกฎหมายที่จะต้องพยายามใช้ และตีความกฎหมายให้เป็นธรรม ให้มากที่สุด และต้องมีความกล้าที่จะแสดงความคิดเห็นในสิ่งที่ถูกต้องและยุติธรรม ถ้าสังคมเรามีกฎหมายที่เป็นธรรม และผู้ใช้หรือผู้ตีความกฎหมายปฏิบัติหน้าที่ด้วยดีแล้ว ประชาชนก็จะใช้กฎหมายในการแก้ไขปัญหา แทนที่จะใช้กำลังหรือความรุนแรง และเมื่อมีการเคารพกฎหมายและใช้กฎหมายในการแก้ปัญหาแล้ว สังคมจะอยู่ได้ด้วยความสงบสุข

ในส่วนของผู้พิพากษาซึ่งเป็นผู้มีอำนาจหน้าที่โดยตรงในการพิจารณาพิพากษาคดี และอำนวยความยุติธรรมให้แก่ประชาชน ในสังคมไทยถือว่า “ศาลเป็นที่พี่งสุดท้ายของประชาชน” และศาลปฏิบัติหน้าที่ในพระปรมาภิไธยของพระมหากษัตริยิ์ ศาลจะต้องทำหน้าที่พิจารณาพิพากษาคดีด้วยความยุติธรรม โปร่งใสและ ตรวจสอบได้ ศาลจะต้องปฎิบัติหน้าที่โดยปราศจากอคติ ไม่มีเกลียด ไม่มีรักและการพิจารณาพิพากษาคดีจะต้องเป็นไปโดยอิสระ ปราศจากการแทรกแซงจากอำนาจใดๆ

การปฎิบัติหน้าที่ของผู้พิพากษาถือว่าเป็นแบบอย่างในด้านคุณธรรมและจริยธรรม ผู้พิพากษามีประมวลจริยธรรมตุลาการที่เป็นหลักในการอำนวยความยุติธรรมแก่ประชาชน ตำแหน่งผู้พิพากษา เป็นตำแหน่งที่ได้รับความนับถือในเรื่องความเป็นธรรม การวางตนของผู้พิพากษาในสังคม จึงเป็นเรื่องที่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ เมื่อสังคมเรามีระบบความยุติธรรมที่โปร่งใส และเป็นที่พึ่งได้สำหรับประชาชนสังคมจะมั่นคงและประชาชนก็จะอยู่กันได้ด้วยความสงบสุขตลอดไป •